Trasy turystyczne

Stacje i partnerzy szlaku "Via Sacra"

Na szlaku ożywia się tysiącletnia kultura i kult religijny Europy Środkowej. Architektura i sztuka sakralna, legendy, wydarzenia i ważne osobistości o randze europejskiej są świadectwem trwającego całe stulecia ścisłego współżycia Niemców, Polaków i Czechów na tym obszarze po obu stronach Nysy. "Via Sacra" obejmuje szesnaście "perełek" kulturowych znajdujących się na styku trzech krajów.

W Niemczech znajduje się osiem z nich, cztery w Polsce i Czechach. Wszystkie stacje uwzględniają wartość kulturowo-historyczną i turystyczną takich obiektów jak: Żytawskie Płótna Postne, zamek i klasztor w Oybinie oraz Ewangelicka Jednota Bracka w Herrnhut, wiejski kościół barokowy w Cunewalde i Katedra św. Piotra wraz ze skarbcem w Budziszynie, największy kościół symultaniczny w Niemczech, klasztory cystersek w Panschwitz i w Ostritz oraz Kościół Nawiedzenia NMP w Hejnicach. W Polsce wśród czterech stacji znajduje się: Świątynia Wang w Karpaczu, Pocysterski Zespół Klasztorny w Krzeszowie, Kościół Pokoju w Jaworze oraz Kościół Łaski p.w. Świętego Krzyża w Jeleniej Górze.

W otoczeniu wszystkich stacji Via Sacra znajdują się miejsca sakralne i obiekty, które rangą i atrakcyjnością dorównują stacjom. Partnerzy Via sacra oferują posiadają wysoką wartość kulturowo-historyczną i turystyczną.
Miasto Strzegom w porozumieniu z Fundacją św. Jadwigi w Morawie poczyniły starania, aby Strzegom i Morawa leżące na trasie szlaku mogły oficjalnie stać się partnerami "Via Sacry". Po wspólnych ustaleniach, zdecydowano, iż Pałac w Morawie spełnia wszelkie wymogi historyczne, oferuje noclegi, wyżywienie oraz inne usługi, jakie powinien spełniać partner "Via Sacry". Pałac w Morawie stał się dwunastym partnerem "Via Sacry". Najciekawszym obiektem sakralnym w Strzegomiu, o wysokiej wartości kulturowo-historycznej i turystycznej, jest Bazylika Mniejsza i to ona właśnie zaistniała na mapie jako piętnasty partner "Via Sacry". Umowę o włączeniu Bazyliki Mniejszej do szlaku "Via Sacra" podpisano 31 stycznia 2012 roku.

Na zdjęciu: Panorama Strzegomia z Bazyliką Mniejszą w centrum.

Zapraszamy do odwiedzenia piętnastego partnera szlaku "Via Sacra" - Bazyliki Mniejszej w Strzegomiu oraz dwunastego partnera szlaku - Pałacu w Morawie.
Bullą z dnia 15 września 2002 r. Jego Świątobliwość Ojciec Święty Jan Paweł II, nadał Kościołowi Pw. Św. App. Piotra i Pawła w Strzegomiu tytuł Bazyliki Mniejszej (Basilica Minor). Natomiast 22 października 2012 roku obiekt został wpisany na listę Pomników Historii. Kościół pw. Św. App. Piotra i Pawła w Strzegomiu jest obiektem zaliczonym do I-wszej klasy krajowej zabytków w katalogu Ministerstwa Kultury. Burzliwe dzieje Strzegomia nie sprzyjały przetrwaniu dokumentów erekcyjnych pozwalających na dokładne określenie daty rozpoczęcia budowy. Wiadomo jednak, że jego budowniczymi byli Joannici, których do Strzegomia sprowadził Gniewomir, możnowładca tego obszaru w 1170 roku.

Na zdjęciu: Bazylika Mniejsza p.w. św. App. Piotra i Pawła w Strzegomiu

Pierwsze dotacje dla Joannitów przez wrocławskiego biskupa Żyrosława również pochodzą z okresu 1170-1198 r. Zakonnicy, zwani Rycerzami Maltańskimi, zastali na obecnym Placu Kościelnym kościół zbudowany z kamienia w stylu romańskim. Mimo, że Joannitów osadzono w Starym Strzegomiu przy istniejącym tam kościele Św. Piotra, to jednak tu przy romańskim, murowanym kościele nowo przybyli zakonnicy skupiali swoją działalność.

Pieta Ołtarz Św. Józefa Ołtarz Skaplerzny

Zapis w księdze rodowej strzegomskiej rodziny Bartschów informuje o istnieniu Komandorii Maltańskiej już w roku 1180, w miejscu obecnej plebanii. Wysoka kultura i wszechstronna działalność zakonu pozyskała zakonnikom przychylność okolicznych Piastów. Hojnie i szerokim strumieniem napływały dary dlatego też już w połowie XIII wieku Joannici mogli przystąpić do budowy tego ogromnego gotyckiego kościoła.

Osobliwą cechą architektoniczną kościoła Św. Piotra i Pawła są jego 3 nawy oraz transept. Nawa środkowa o długości 78 m, wysokości sklepienia 25,5 m, o sklepieniu sieciowo gwieździstym.

Nawy boczne - południowa i północna oraz nawa poprzeczna tworzą wewnątrz kościoła 2 kaplice: południową
i północną. Ta rzadko spotykana kreacja architektury sakralnej kładzie obiekt kościoła na rzucie krzyża łacińskiego. Wysokie sklepienie nawy środkowej spoczywa na 20 filarach nośnych połączonych ze sobą gotyckimi łukami. Filary zostały wykonane z piaskowca. Wszystkie trzy portale kościoła zdobią bogato rzeźbione tympanony. Dziełem gotyku wysokiej rangi jest portal zachodni. Obszar frontalu do wysokości okna chóralnego wypełniają sceny biblijne Sądu Ostatecznego.

Na zdjęciu: Widok na zabudowania gospodarcze w Morawie

Na łuku tęczowym pomiędzy scenerią a tympanonem twórcy ukazali akt zmartwychwstania duszy ludzkiej, a sam tympanon poświęcony jest cudownemu nawróceniu Św. Pawła.

Tympanon w portalu północnym jest XIV wiecznym dziełem gotyku. Ukazuje on koronację Matki Boskiej przez Jezusa Chrystusa. Dzieło przedstawia jeszcze dwie koronacje - oto Król Salomon koronuje swoją matkę Betsabe i Król Ahasferus koronuje swoją matkę Esterę. Gotycki tympanon południowy, którego tematem jest Zaśnięcie Matki Boskiej uległ zniszczeniu podczas pożaru w 1718 roku, został zrekonstruowany w połowie XVIII wieku przez rzeźbiarza świdnickiego.

Mimo tragicznych doświadczeń wielu wojen oraz pożaru w roku 1718, który zniszczył niektóre części zabudowy świątyni od strony północnej, ocalone zostały liczne cenne zabytki. Są nimi:

• Figura Matki Bożej Strzegomskiej i tryptyk
• Sakramentarium średniowieczne -dzieło Mistrza Wolfganga z Wiednia
• Ołtarze przeniesione w dobie sekularyzacji z innych strzegomskich kościołów:
  - Ołtarz Św. Anny Samotrzeć
  - Benedyktyński ołtarz przedstawiający nadanie św. Reguły
  - Ołtarz Szkaplerzny
  - Ołtarz św. Krzyża
• Pieta
• Organy z prospektem organowym z 1795r.
• Portale:
  - północny najstarszy (Koronacja Matki Bożej)
  - zachodni (Nawrócenie Św. Pawła pod Damaszkiem)
  - południowy ( Zaśnięcie Matki Bożej)
• Trzy oryginalne dzwony
• Dzwon wielki z 1405 r.
• Dzwon średni z 1424 r zwany Dzwonem Śmierci
• Dzwon najmniejszy z 1318 r. zwany Dzwonem Poranka, Południa i Wieczoru lub Dzwonem Przedbora.

Pod posadzką wnętrza kościoła spoczywają szczątki Jana Montanusa - lekarza - odkrywcy strzegomskiej ziemi pieczętnej, który zmarł 3 czerwca 1604 r. Po pamiętnej bitwie 4 czerwca 1745 r. pochowano w kościele Św. Piotra i Pawła również wyższych oficerów poległych: Eudolfa Yborna - Burgrabiego austriackiego. Generała Ignon - Marszałka Polowego. Generała hrabiego Sonnau (Austria) Kapitana Webera - Johann Lechner
Na Placu Kościelnym w pobliżu obelisku Trójcy Świętej spoczywają polegli podczas wojny Napoleońskiej w 1813 r. : Generał rosyjski Feliks Paradowski i Kapitan francuski Jeann Michel Simon. Gwiazda złocona na sklepieniu prezbiterium nawiązuje do wydarzeń związanych z epidemią cholery w 1303 r. i do drewnianej figurki Matki Boskiej, zwanej też Strzegomską, znalezionej w Starym Strzegomiu w miejscu spalonego kościoła. Według legendy za Jej przyczyną groźna epidemia nagle wygasła. Gwiazdę otaczają herby, które zostały odkryte pod warstwą tynku podczas remontu pękniętego sklepienia w roku 1952

Morawa (dawniej Muhrau) to niewielka wieś w gminie Strzegom na Dolnym Śląsku. W roku 1864 rodzina von Kramsta zbudowała w tym miejscu pałac z obiektami gospodarczymi. Obiekt został zaprojektowany w dwóch stylach - neorenesansowym i neoklasycystycznym. Pałac jest trójkondygnacyjny, nakryty dachem dwuspadowym. Założenie jest murowane głównie z cegły i powstało na planie rzutu prostokąta. Od strony wschodniej znajduje się czworoboczna wieża, górująca nad resztą zabytku. Najbardziej cenną elewacją jest strona południowa, dwunastoosiowa z trójosiowym ryzalitem, gdzie mieści się balkon, wsparty na czterech filarach w stylu korynckim. Dookoła jest piękny park z jeziorkiem o powierzchni prawie 1 ha, a na wschód od pałacu założono 22-hektarowy park angielski.

Po wojnie założenie folwarczno - pałacowe pełniło różne funkcje. Po przełomie w roku 1989 pałac stał pusty. W tej sytuacji, urodzona w Morawie córka Hansa Christopha von Wietersheim, Mellita Sallai, zdecydowała się po przejściu na emeryturę wrócić do Morawy, aby na miejscu wnieść wkład w pojednanie polsko - niemieckie.

Na zdjęciu: Pałac w Morawie.

Dziś w pałacu w Morawie mieści się siedziba Fundacji św. Jadwigi, która prowadzi tu charytatywne przedszkole oraz działalność edukacyjną. Morawa stała się miejscem polskoniemieckich spotkań, gdzie historia jest wciąż żywa.

Pałac oferuje możliwość noclegu oraz wyśmienitą polską kuchni. Piękne zakątki do pikników, urokliwy staw i ruiny kaplicy zachęcają do spędzania wolnego czasu. W sąsiadującej z pałacem stadninie można skorzystać z jazdy konnej, przejażdżek bryczkami oraz wziąć udział w corocznego Pucharu Świata we Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego Strzegom Horse Trials.

Zapraszamy na strony internetowe polskich stacji i partnerów VIA SACRA:

Stacje:

1. Świątynia Wang w Karpaczu www.wang.com.pl
2. Kościół Łaski p.w. Świętego Krzyża w Jeleniej Górze www.kosciolgarnizonowy.pl
3. Pocysterski Zespół Klasztorny w Krzeszowie www.opactwo.eu
4. Kościół Pokoju w Jaworze www.luteranie.wroc.pl 

Partnerzy:

1. Bazylika Mniejsza św. App Piotra i Pawła w Strzegomiu www.bazylika.strzegom.pl
2. Pałac w Morawie www.palacmorawa.pl
3. Katolicki Kościół Parafialny Wniebowzięcia NMP i Św. Mikołaja, Bolesławieckie Sanktuarium Maryjne www.sanktuarium.boleslawiec.pl 
4. Hotele i restauracje Trasy Wang www.wang.com.pl